Czy pracownik, który wykonał badania wstępne, musi je powtórzyć, jeśli minęło 30 dni do daty zatrudnienia

Pracownik, który odbył badania wstępne, ale nie podjął zatrudnienia w terminie 30 dni od dnia wystawienia zaświadczenia lekarskiego, powinien przejść te badania ponownie. Jest to związane z przepisami Kodeksu pracy oraz zasadami dotyczącymi profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami, które określają obowiązek posiadania aktualnych badań potwierdzających zdolność do pracy.

Obowiązek pracodawcy w zakresie badań profilaktycznych – podstawa prawna

Zgodnie z art. 229 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 2023 r. poz. 1465 ze zm.) – dalej k.p., pracodawca jest zobowiązany do zapewnienia pracownikom, na własny koszt, profilaktycznej opieki zdrowotnej. Obejmuje ona następujące rodzaje badań:

1. Wstępne – dla:

   • osób nowo przyjmowanych do pracy,

   • pracowników młodocianych przenoszonych na inne stanowiska,

   • pracowników przenoszonych na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe.

2. Okresowe – w terminie wyznaczonym przez lekarza medycyny pracy, mające na celu monitorowanie stanu zdrowia pracownika i oceny, czy nadal jest on zdolny do wykonywania pracy na danym stanowisku.

3. Kontrolne – wymagane po powrocie pracownika do pracy po okresie niezdolności trwającym dłużej niż 30 dni, spowodowanym chorobą. Badania te mają na celu potwierdzenie, czy pracownik jest zdolny do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku.

Ważność badań wstępnych – przepisy wykonawcze

Zagadnienie przeprowadzania badań wstępnych oraz ich ważności jest szczegółowo uregulowane w rozporządzeniu Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U. z 2016 r. poz. 2067).

W rozporządzeniu tym określono m.in. zasady przeprowadzania badań profilaktycznych oraz obowiązki pracodawcy związane z kierowaniem pracowników na te badania. Choć rozporządzenie nie precyzuje jednoznacznie okresu ważności zaświadczeń lekarskich wydawanych po badaniach wstępnych, przyjęta praktyka wskazuje, że zaświadczenie traci ważność po 30 dniach, jeśli pracownik nie podjął zatrudnienia w tym okresie.

Wyjątki od konieczności przeprowadzania badań wstępnych

Z obowiązku przeprowadzania badań wstępnych zwolnione są osoby spełniające określone w art. 229 § 1 k.p. warunki:

• Osoba, która jest ponownie zatrudniana u tego samego pracodawcy na to samo stanowisko lub stanowisko o takich samych warunkach pracy, pod warunkiem że przerwa między zatrudnieniem nie przekroczyła 30 dni.

• Osoby, które posiadają aktualne orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do pracy na danym stanowisku i są przyjmowane do pracy u innego pracodawcy na stanowisko o takich samych warunkach pracy. Nowy pracodawca jest jednak zobowiązany do uzyskania od poprzedniego pracodawcy kopii orzeczenia lekarskiego i skierowania na badania lekarskie.

W przypadku osób, które nie spełniają powyższych warunków, zaświadczenie traci ważność, jeżeli w ciągu 30 dni od jego wydania pracownik nie podejmie zatrudnienia. Należy pamiętać, aby biuro rachunkowe lub księgowa otrzymali dokumenty na czas aby sporządzić skierowanie na badania lekarskie.

Zastosowanie art. 229 § 4 Kodeksu pracy

W art. 229 § 4 k.p. wskazano, że badania profilaktyczne, w tym wstępne, okresowe i kontrolne, są przeprowadzane w miarę możliwości w godzinach pracy, a za czas nieobecności spowodowany udziałem w tych badaniach pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia. Przepis ten podkreśla obowiązek pracodawcy do dbania o zdrowie pracownika, nawet przed

jego faktycznym zatrudnieniem.

Czy konieczne są pełne badania wstępne przy ich ponownym wykonaniu?

Czy pracownik, który wykonał badania wstępne, musi je powtórzyć, jeśli minęło 30 dni do daty zatrudnienia - jeśli pracownik musi ponownie przejść badania wstępne z uwagi na przekroczenie okresu 30 dni, nie zawsze oznacza to konieczność powtórzenia pełnego zakresu badań. Lekarz medycyny pracy, który wystawia nowe zaświadczenie, może wziąć pod uwagę wyniki badań z poprzedniej wizyty, jeśli uzna, że są one nadal aktualne. Może to oznaczać, że niektóre badania (np. krwi, moczu, EKG) nie muszą być powtarzane, jeśli ich wyniki pozostają aktualne. Decyzja w tym zakresie zależy jednak od oceny lekarza.

Przykład

Załóżmy, że pracownik przeszedł badania wstępne 12 grudnia 2024 r., a zaświadczenie potwierdziło jego zdolność do pracy na stanowisku. Jeśli pracownik nie podejmie pracy do 11 stycznia 2025 r., czyli w ciągu 30 dni od wystawienia zaświadczenia, to traci ono ważność i konieczne jest skierowanie go na kolejne badania wstępne przed zatrudnieniem. W takiej sytuacji pracodawca musi uzyskać nowe zaświadczenie lekarskie, zanim dopuści pracownika do wykonywania pracy na danym stanowisku.

Interpretacje i orzecznictwo

W wyrokach sądów administracyjnych oraz orzecznictwie Sądu Najwyższego podkreślono znaczenie przestrzegania przepisów dotyczących profilaktycznych badań lekarskich. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6 października 2004 r. (sygn. akt II PK 14/04) stwierdził, że pracodawca ma obowiązek dopuszczenia do pracy tylko takiego pracownika, który posiada aktualne zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do wykonywania pracy na określonym stanowisku. Wynika to z konieczności zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, zgodnie z art. 207 k.p.

Czy pracownik, który wykonał badania wstępne, musi je powtórzyć, jeśli minęło 30 dni do daty zatrudnienia - podsumowanie

W przypadku, gdy pracownik przeszedł wstępne badania profilaktyczne, ale nie podjął zatrudnienia w ciągu 30 dni od dnia wydania zaświadczenia lekarskiego, to zaświadczenie traci swoją ważność i musi on ponownie przejść badania przed przystąpieniem do pracy. Wyjątkiem od tej reguły są osoby ponownie zatrudniane u tego samego pracodawcy na takie same warunki pracy w okresie krótszym niż 30 dni od rozwiązania poprzedniej umowy. Przestrzeganie tych zasad jest kluczowe dla zapewnienia, że pracownicy są zdolni do bezpiecznego wykonywania swoich obowiązków na danym stanowisku, co jest obowiązkiem pracodawcy wynikającym z przepisów prawa pracy.