Jak można uniknąć przejścia z PKPiR na księgi rachunkowe?
Przedsiębiorcy, którzy chcą uniknąć obowiązku prowadzenia pełnych ksiąg rachunkowych, mogą rozważyć różne strategie, aby nie przekroczyć ustawowych limitów przychodów. Jednym z rozwiązań jest założenie dodatkowej działalności gospodarczej przez małżonka lub inną osobę. Ważne jest jednak, aby podjęte działania miały rzeczywisty charakter gospodarczy, a nie były jedynie próbą uniknięcia obowiązków księgowych "na papierze". Poniżej opisano zasady i ryzyka związane z takim działaniem.
Różne sposoby unikania pełnych ksiąg rachunkowych
W Polsce przepisy dotyczące prowadzenia ksiąg rachunkowych regulują m.in. ustawa o rachunkowości oraz ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od osób fizycznych. Przedsiębiorcy, którzy prowadzą podatkową księgę przychodów i rozchodów (PKPiR), są zobowiązani do przejścia na pełne księgi rachunkowe, jeśli ich przychody przekroczą limit określony w ustawie. Obecnie limit ten wynosi równowartość 2 milionów euro rocznie.
Jeżeli przedsiębiorstwo nie chce przechodzić na pełne księgi rachunkowe, można rozważyć kilka metod, aby nie przekroczyć tego limitu:
Podział działalności na kilka firm – przedsiębiorca może rozważyć założenie nowej działalności gospodarczej przez małżonka lub inną osobę bliską. Nowa firma mogłaby zajmować się częścią działalności pierwotnej firmy, np. sprzedażą towarów, podczas gdy pierwotna firma skoncentruje się na świadczeniu usług dla nowo powstałej działalności.
Sprzedaż towarów przez nową firmę – przeniesienie części działalności (np. sprzedaży towarów) do firmy założonej przez małżonka może pomóc rozdzielić przychody pomiędzy dwa odrębne przedsiębiorstwa. Firma pierwotna może w takim układzie świadczyć usługi dla nowej działalności, ograniczając tym samym wzrost przychodów pierwotnej firmy i pozostając w limicie PKPiR.
Wykonywanie usług na rzecz nowej firmy – w sytuacji, gdy pierwotna firma skoncentruje się na usługach, może świadczyć usługi na rzecz firmy małżonka, która zajmowałaby się sprzedażą towarów. Takie podejście pozwala na podział przychodów i minimalizuje ryzyko przekroczenia limitu, zmuszającego do prowadzenia pełnych ksiąg rachunkowych.
Warunki, które muszą być spełnione
Jak można uniknąć przejścia z PKPiR na księgi rachunkowe? - choć takie rozwiązania mogą pomóc uniknąć prowadzenia pełnych ksiąg rachunkowych, istnieje kilka warunków, które muszą być spełnione, aby operacje te były zgodne z przepisami:
Faktyczna działalność – podział działalności musi być rzeczywisty. Nie może on polegać jedynie na przeniesieniu obrotów „na papierze”. Obie firmy muszą prowadzić oddzielną, faktyczną działalność gospodarczą. Ważne jest, aby każda z firm miała własną strukturę operacyjną, klientów i rachunki bankowe.
Zachowanie niezależności firm – firmy muszą działać niezależnie od siebie. Organy podatkowe mogą skontrolować, czy podział przychodów między firmami jest rzeczywisty i czy nie ma prób „sztucznego” obniżenia przychodów jednej z nich, aby uniknąć przekroczenia limitu.
Unikanie firmanctwa – zgodnie z przepisami art. 199a § 1 i § 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.), organy podatkowe mają prawo ustalić treść czynności prawnych na podstawie rzeczywistej sytuacji, a nie tylko na podstawie dokumentów formalnych. Jeżeli podział działalności jest sztuczny i ma na celu jedynie uniknięcie prowadzenia pełnych ksiąg rachunkowych, organy podatkowe mogą uznać to za tzw. „firmanctwo” – działalność prowadzoną pod pozorem innej osoby, co może prowadzić do konsekwencji prawnych i podatkowych.
Potencjalne ryzyka
Podejmując decyzję o rozdzieleniu działalności, należy uwzględnić ryzyka:
Kontrole podatkowe – organy podatkowe mogą przeprowadzić kontrolę w celu sprawdzenia, czy podział działalności nie ma charakteru fikcyjnego. Jeżeli organy stwierdzą, że podział został dokonany sztucznie, mogą nałożyć kary oraz uznać, że przedsiębiorca powinien prowadzić pełne księgi rachunkowe.
Odpowiedzialność za firmanctwo – zgodnie z Ordynacją podatkową, jeżeli organy podatkowe ustalą, że działania przedsiębiorcy miały jedynie na celu uniknięcie obowiązków podatkowych, może to skutkować odpowiedzialnością za firmanctwo, co niesie ze sobą poważne konsekwencje finansowe.
Nieuznanie podziału – w przypadku, gdy organy podatkowe uznają, że działalność nowo założonej firmy nie była faktyczna, lecz służyła jedynie przeniesieniu przychodów z pierwotnej firmy, mogą uznać, że limit przychodów pierwotnej firmy został przekroczony, co będzie wymagało przejścia na pełne księgi rachunkowe.
Jak można uniknąć przejścia z PKPiR na księgi rachunkowe? - podsumowanie
Podział działalności gospodarczej, np. poprzez założenie nowej firmy przez małżonka, może pomóc uniknąć obowiązku prowadzenia pełnych ksiąg rachunkowych, pod warunkiem, że działania te będą miały rzeczywisty charakter gospodarczy. W każdym przypadku należy dbać o faktyczne prowadzenie odrębnych przedsiębiorstw, z odpowiednią strukturą, pracownikami i klientami. Należy jednak pamiętać o ryzyku kontroli podatkowych i odpowiedzialności za firmanctwo, co wymaga ostrożności i staranności w planowaniu takich działań.
